Türkiye-Özbekistan İş Forumu, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi ve Maliye Bakanı Jamshid Kuchkarov, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dovran Vakhabov, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Yönetim Kurulu Üyesi Reha Denemeç’in katılımıyla TOBB İkiz Kuleler’de gerçekleştirildi.
TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, burada yaptığı konuşmada, Özbekistan’ın Türk kültürü ve ilminin geliştiği topraklar olduğunu, Biruni’den Ali Kuşçu’ya kadar dünyayı aydınlatan bilim insanlarının Özbekistan’da yetiştiğini söyledi.
Bilim insanlarının bıraktığı mirasın sadece Özbekistan’ı değil Anadolu’yu da aydınlatmaya devam ettiğini belirten Hisarcıklıoğlu, Özbekistan ile Türkiye’nin “iki devlet” ve “tek millet” olduğunu vurguladı.
“Oda sistemi güçlendirilmeli”
Hisarcıklıoğlu, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in seçilmesinden sonraki süreçte iki ülke arasındaki ilişkilerin gelişiminden mutlu olduklarını dile getirerek şöyle konuştu: “Liderler düzeyindeki iyi ilişkiler, iş ilişkilerine de doğrudan yansıyor. Devlet Başkanı Mirziyoyev’in liderliğinde Özbekistan’da gerçekleştirilen iktisadi reformlar, Özbekistan’ı yatırım için cazip hale getiriyor. Reformlarda, girişimciliğin ve özel sektörün önemli yeri olduğunu biliyorum. Bu açıdan oda sisteminin güçlendirilmesi, reformların derinleştirilmesi ve uygulanmasına ciddi katkı sağlayacaktır. Özbekistan’daki oda sisteminin hizmet kapasitesinin geliştirilmesi, güçlü ve sürdürülebilir gelir kaynaklarıyla mümkündür.”
Reform sürecinin önemli alanlarından birinin de rekabet gücünün artırılması ve ihracat için uygun ortam oluşturulması olduğuna işaret eden Hisarcıklıoğlu, ihracat yapmak isteyen firmalara eğitim dahil gerekli desteğin oda sistemi tarafından sağlanması gerektiğini belirtti.
Hisarcıklıoğlu, son 7 yılda Özbekistan ekonomisinin ikiye katlandığına dikkati çekerek, “Türkiye-Özbekistan ilişkileri gelişmeye devam ediyor. Tercihli ticaret anlaşmasının 1 Temmuz 2023 itibarıyla uygulanmaya başlamasından mutluyuz. Müteahhitlerimizin iş hacmi son 5 yılda iki kattan fazla artış gösterdi. Yatırımlarımız da artmaya devam ediyor. Karşılıklı daha fazla ticaret ve yatırım yapmamız gerekiyor. Bunun için üyelerimizi bir araya getirecek platformlara önem vermeye devam edeceğiz.” dedi.
Tekstil, deri-ayakkabı, mobilya, kuyumculuk, cam, inşaat malzemeleri, eczacılık ve sağlık sektörlerinde faaliyet yürüten Özbekistan heyetlerini bu yılın ilk çeyreğinde Türkiye’deki üretici firmalar ve sektör temsilcileriyle bir araya getirdiklerini ifade eden Hisarcıklıoğlu, söz konusu işbirliğinin süreceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da forumda, kamu-özel işbirliği projeleri, bölgelerarası işbirliği, özelleştirme, sanayi, jeoloji, madencilik alanlarında özel oturumlar düzenleneceğini, ortak yatırımların ele alınacağını aktararak, böylelikle iki ülke arasındaki işbirliğinin derinleştirilmesinin hedeflendiğini bildirdi.
İki ülke arasındaki ticari temasların son yıllarda hızla geliştiğini ve kardeşlik temelinde yükselen işbirliğinin daha görünür hale geldiğini kaydeden Yılmaz, iki ülke Cumhurbaşkanlarının belirlediği 5 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine ulaşmak için kararlı şekilde çalıştıklarını söyledi.
Bu hedefin artık uzak olmadığını vurgulayan Yılmaz, yarın, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev’in yeni hedefler açıklayabileceğini ifade etti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, iş insanları için Özbekistan’da enerji, elektronik, tarım gibi birçok alanda yatırım fırsatları bulunduğunu belirterek gelişmiş altyapısı ve stratejik konumu sayesinde Türkiye’nin de Orta Asya ve Avrupa pazarlarına erişim imkanı sağladığını bildirdi.
Yılmaz, Türkiye’nin enerji sektöründeki deneyimi ve yenilenebilir enerji projelerine verdiği önemin, temiz enerji yatırımları için sürdürülebilir bir yatırım ortamı da oluşturduğuna dikkat çekti.
Özbekistan Başbakan Yardımcısı Jamshid Kuchkarov
Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi ve Maliye Bakanı Jamshid Kuchkarov da son yıllarda gelenek haline gelen forum çerçevesinde Türk ve Özbek iş insanlarının yeni işbirliklerinin kapısını araladığını anlattı.
Özbekistan ve Türkiye arasındaki ticaret hacminin son beş yılda yaklaşık 2 kat arttığına işaret eden Kuchkarov, Türk firmalarının Özbekistan’daki yatırım fırsatlarına ilgi gösterdiğini ve Türkiye ile ticaret yapan Özbek işletmelerin sayısının arttığını kaydetti.
Kuchkarov, Türkiye ile Özbekistan arasında imzalanan Tercihli Ticaret Anlaşması’na dikkati çekerek, anlaşmanın kapsamının genişletilmesi konusunda müzakerelerin sürdüğünü aktardı. Kuchkarov, ikili ticaret hacmini 5 milyar dolar seviyesine yükseltmeyi hedeflediklerinin altını çizdi.
Forum kapsamında 6 sektörde istişareler yürütüldüğünü anlatan Kuchkarov, işbirliği alanlarının genişletilmesinin önemini vurguladı.
Kuchkarov, Türk yatırımcıları ülkesindeki bölgesel projelere katılmaya davet ederek, Özbekistan’ın yatırımcılar için fırsatlar sunduğunu söyledi. Ülkesinde yatırımlara ilişkin kanun düzenlemeleri olabileceğine değinen Kuchkarov, Özbekistan’da vergi ödemelerinin uygun olduğunu ifade etti.
Kuchkarov, Özbekistan’da makroekonomik büyümenin sürdüğünü kaydederek, enflasyonun yaklaşık yüzde 9 olduğunu söyledi. Madencilik, lojistik, sağlık, eğitim ve doğal gaz gibi sektörlerdeki işbirliği fırsatlarına işaret eden Kuchkarov, Özbek-Türk sanayi bölgesi kurmak istediklerini kaydetti.
Tarihi ve kültürel ilişkiler
Özbekistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dovran Vakhabov da forumun, iş insanları arasındaki ilişkileri daha da geliştireceğini umduğunu belirtti.
Özbekistan ve Türkiye’nin tarihi ve kültürel ilişkilerine dikkati çeken Vakhabov, Tarihi İpek Yolu’nun ülkeler arasında dostluk köprüsü olarak hizmet ettiğini vurguladı.
Türkiye’nin, Özbekistan’ın önemli ticari ortaklarından biri olduğunu kaydeden Vakhabov, çeşitli sektörlerde projeler gerçekleştirildiğini aktardı.
“Türkiye ve Özbekistan arasında karşılıklı uçak seferleri artırılmalı”
DEİK Yönetim Kurulu Üyesi Denemeç de Türkiye ile Özbekistan arasında 3 milyar dolarlık ticaret hacmi bulunduğunu dile getirerek, ikili ticaretin artırılmasının önemi olduğunu vurguladı.
İki ülke arasındaki ekonomik işbirliğini geliştirmek için atılması gereken adımlara değinen Denemeç, şunları kaydetti: “Yürürlükte olan tercihli ticaret anlaşması sayesinde kısa sürede ticaret hacmi hedefimizi yakalayacağımıza inanıyorum. Ülkelerimiz arasındaki ticari ve ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi, kardeş halklarımızın daha da yakınlaşarak sosyal bağlarımızın güçlenmesi için karşılıklı uçak seferlerinin artırılmasının, Türkiye ile Özbekistan arasında sefer düzenlemek isteyen yeni hava yolu firmalarının sisteme girmesinin gerekliliğine inanıyoruz.”
Konuşmaların ardından çeşitli sektörlerden Türk ve Özbek firma temsilcileri sahneye gelerek imzaladıkları 15 işbirliği anlaşmasını birbirlerine takdim etti.
