Türk Dünyası ve akraba toplulukları kültür coğrafyasında “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” şiarı doğrultusunda hareket ederek, ortak dil, müşterek fikir ve ekonomik işbirliği imkanlarının geliştirilmesi düşüncesiyle: Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği öncülüğünde, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, EkoAvrasya Vakfı, Türkiye Elektrik Üreticileri Derneği ve MÜSİAD Kırgızistan Ülke Temsilciliği’nin müşterek organizasyonunda, Türkiye Cumhuriyeti, Kırgızistan Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti devlet büyüklerimizin manevi himayelerinde, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığının desteklerinde gerçekleştirilen “Kırgızistan’da Enerji Yatırımları ve İşbirliği Konferansı”, başta enerji olmak üzere diğer sektörlerde de yeni ufuklar açma ve iki ülke arasındaki işbirliğini geliştirme amacıyla 4-5 Aralık 2023 tarihlerinde Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi ev sahipliğinde başarıyla tamamlanmıştır.
Konferans, küresel enerji dinamiklerinin hızla değiştiği bir dönemde, Kırgızistan ve Türkiye arasında enerji alanında karşılıklı işbirliğini güçlendirmek, yenilenebilir enerji kaynaklarının gelişimini teşvik etmek ve bu alanda sürdürülebilir çözümler geliştirmek amacıyla düzenlenmiştir. Katılımcılar arasında akademisyenler, sektör uzmanları, politika yapıcılar, mühendisler ve iş dünyası liderleri yer almıştır. Bu çeşitlilik, konferansın disiplinlerarası bir yaklaşım benimsemesini ve enerji yatırımları konusunda kapsamlı bir perspektif geliştirmesini sağlamıştır.
Konferansın ana teması, Kırgızistan’da yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyelini keşfetmek ve bu kaynaklardan en verimli şekilde yararlanarak ekonomik ve çevresel sürdürülebilirliği desteklemek olmuştur. Bu bağlamda, enerji politikalarının geliştirilmesi, teknolojik yenilikler, eğitim ve kapasite geliştirme, çevresel sürdürülebilirlik ve ekonomik kalkınma gibi konular detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
Konferans boyunca yapılan tartışmalar ve sunulan bildiriler, Kırgızistan ve Türkiye’nin enerji alanında karşılaştığı zorlukları ve fırsatları ortaya koymuş, iki ülkenin bu alanda nasıl birlikte çalışabileceğini ve mevcut iş birliklerini nasıl daha da ileriye taşıyabileceğini göstermiştir. Aşağıda sunulan eylem planı, bu konferansta tartışılan konuları temel alarak, geleceğe yönelik atılması planlanan adımları ve kararlaştırılan hedefleri içermektedir.
• Kırgızistan Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti arasında enerji politikalarını geliştirmek, ortak sürdürülebilir enerji vizyonunu oluşturarak, enerji sektöründe yenilikçi çözümler ve teknoloji transferi için gerekli adımların atılmasını sağlamak.
• Enerji sektöründeki yatırımlarla Kırgızistan’ın ekonomik kalkınmasını ve istihdam olanaklarını artırmak, Kırgızistan’daki yenilenebilir enerji kaynaklarını geliştirme ve bunları ulusal ekonomiye entegre edilmesini teşvik etmek.
• Kırgızistan Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti arasında bilimsel işbirliği ve ortak projeler için üniversiteler ve araştırma kurumları arasında aktif bir işbirliği platformu oluşturarak, enerji sektöründe çalışacak yerel ve uluslararası uzmanlar için eğitim programları düzenlemek.
• İki ülke toplumunu ve iş çevresini, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi hakkında bilgilendirmek ve çevre normlarına uyulmasını zorunlu kılmak.
• Paydaşlar arasında ortak/yerel miras ışığında müşterek sürdürülebilir, akıllı, erişilebilir şehircilik, mühendislik ve mimarlık anlayışını ön plana çıkaran standartları oluşturmak ve projeleri gerçekleştirmek.
• Kırgızistan’ın zengin doğal kaynaklarını iki ülkenin uzman kamu kuruluşları, üniversite ve özel sektör temsilcileri ile yeniden değerlendirmek, uluslararası standartlarda çevreye duyarlı teknolojiler ve madencilik yöntemleri ile madenlerin ekonomik bir şekilde üretilmesini sağlamak ve bu vesile ile Kırgızistan ekonomisine katma değer sağlayarak ülkenin kalkınmasını desteklemek.
• Türk Dünyası Su Birliği kurularak; hayati öneme haiz ekosistemin sürdürülebilirliğinden ödün vermeden, ekonomik ve sosyal refahın eşitlikçi bir yaklaşımla en üst düzeye çıkarılması maksadıyla birbirinden ayrılmayan su, toprak ve ilgili doğal kaynakların eşgüdüm içerisinde yönetimi ve geliştirilmesi süreci olarak tanımlanan Bütüncül Su Kaynakları Yönetimi ile Türk Dünyası coğrafyasında membadan mansaba kadar suyun tüm paydaşları ile havza bazlı yönetilmesi sağlanmalıdır.
• Türk devletlerin uluslararası nakil bağlantılarını bitirmesi gerekmektedir: Türk devletlerinin acil olarak birbirleri arasındaki karayolu, demiryolu ve deniz yolu gibi bağlantıları arttırmaları konusunda çalışmalar yapılmalıdır. Transit geçiş için jeopolitik bir konuma gelmeleri hususu zorunlu bir gerekliliktir.
• Türk Devletleri Teşkilatı yapısı daha da geliştirilerek devletlerin birbirini destekleyebileceği bir yapıya bürünmeli ve Türk devletlerinin inkişafı için Türk Dünyası bankası kurulmalıdır. Bu banka Türk devletlerinin birbirleri arasında ticareti arttıracak yatırımlara kredi vermesi sağlanmalıdır.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın, BM Genel Kurulu’nda uluslararası camiaya yapmış olduğu konuşmalarında belirttiği üzere; Türk Birliği açısından son derece anlamlı ve önemli olan KKTC’nin tanınması çağrısının gereği olarak, Türk Devletleri Teşkilatı üyeleri arasında Türkiye haricinde başka bir ülke tarafından tanınmayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, üye ülkelerle ilişkilerini geliştirip tanımalarının önünü açacak bir pozisyon geliştirecek stratejik yol haritası belirlenmelidir.
• Dünya insanlık tarihi boyunca Yurtta Sulh, Cihanda Sulh prensibiyle, daima zalimin karşısında, mazlumun yanında yer alarak muasır medeniyetlere öncülük etmiş Türk Milleti olarak; bugün yeryüzünde dini, dili, ırkı ve mezhebi ne olursa olsun bütün mazlumların yanında olduğumuz gibi; özellikle, 1967 yılından beri adım adım sürdürdüğü ve son günlerde İsrail’in uluslararası hukuk kaidelerini hiçe sayarak, hunharca, alçakça ve zalimce Filistin halkı üzerinde uyguladığı soykırım ve işgal barbarlığını esefle ve lanetle kınıyoruz. İşgal derhal durdurulmalı, Filistin toprakları 1967 sınırlarına döndürülmeli ve Uluslararası Savaş Mahkemeleri tarafından İsrail’in yargılanması sağlanmalıdır.
Bu vesile ile son söz olarak, başta Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanımız ve Onursal Başkanımız Sayın Ersin TATAR ve devlet büyüklerimiz olmak üzere; konferansımızı destekleyen T.C. Ticaret Bakanlığı Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Dairesi Başkanlığına, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımızın değerli yöneticilerine, organizasyon ortaklarımız olan Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nin değerli Rektörü ve akademisyenlerine, EkoAvrasya Vakfı yöneticilerine, Elektrik Üreticileri Derneği yönetimine, MÜSİAD Kırgızistan temsilciliğine; toplantımızın ev sahipliğini yapan Birliğimizin Genel Başkan Vekili ve aynı zamanda Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı olan Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Rektörümüze, TDMMB Genel Başkanımızdan Şube yöneticilerimize kadar bütün mensuplarına, Sea Lion organizasyon firmamıza, velhasıl, emeği bulunan bütün katılımcılarımıza; özelikle , İş bu Sonuç Bildirgesinin Kamu oyuna duyurulmasını sağlayacak olan basınımızın mümtaz temsilcilerine teşekkür eder, saygı ve minnettarlıklarımızı sunarız.
Konferans Yürütme Kurulu Adına
Dr. İlyas DEMİRCİ
TDMMB Genel Sekreteri
