Prof. Dr. Canseyit Tüymebayev 60 Yaşında

Kazakistan’ınTürkistan Bölgesi Valisi Canseyit Tüymebayev Güney Kazakistan’da Algabassky Bölgesi’nde Kaynar Köyü’nde 07/07/1958 tarihinde dünyaya geldi.  Karatau yamaçlarındaki Kaynar Köyü’nde Baba Kanseit ve Annes Ulme’nin 13 çocuğundan birisidir.

İlk mektebi kendi köyünde bitirdikten sonra Çimkent’teki Kazak Devlet Üniversitesi’nin yatılı bölümünden mezun oldu. 1987’de    Filoloji Bilimi Adayı olarak başladığı akademik kariyeri, Kazakistan Devlet Üniversitesi’ndeki doçentlik görevinin ardından, 1993’te bilim dalı doktorasını tamlayarak akademik kariyerinde Filoloji Doktoru unvanı ile çalışmalarını sürdürdü.     2000 yılında Moskova Devlet Sosyal Üniversitesi’nde Uzman Avukat görevi ile hukuk alanında  danışmanlık statüsünde çalıştı.

2005 yılında Türkiye Büyükelçiliği görevine atandı. 2008’de Filoloji Doktoru ve Türkoloji Dilbilim Profesörü olan Tüymebayev, Rusça ve İngilizcenin yanı sıra, iyi derecede Türkiye Türkçesi bilmektedir.

Kişinin kim olduğu önemlidir. Fakat kişinin kendisi, ailesi, çevresi, ülkesi ve insanlık için ne yaptığı, nasıl bir hayat mücadelesi verdiği çok daha önemli bir göstergedir. Canseyit Bey’in ömür serüveni incelendiğinde onun azim ve kararlılığı dikkati çekmektedir. Bir insanın kısıtlı imkân ve fırsatlardan yaralanarak mümkün olan en yüksek başarıya nasıl ulaştırdığının 60 yıllık belgeselini Canseyit Tüymebayev’in hayatında gözlemlemekteyiz.

Kıdemli Asistan Öğretim Görevlisi olarak Kazak Devlet Üniversitesi’nden başlayan başarı öyküsünün her perdesinde pek çok göre ve unvan ile onu, Kazakistan Devleti’nin bağımsızlığı ile birlikte her kademede üstün başarı ile çalıştığını takdirle tespit etmiş olduk. Orta Doğu ve Afrika Ülkeleri Yönetimi Birinci Sekreteri ve Bölümü Başkanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Kazakistan Cumhuriyeti Büyükelçiliği Birinci Sekreterliği, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Protokol Hizmetleri Danışmanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Kazakistan Cumhuriyeti Başkonsolosluğu, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Protokol Şefliği, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlılığı Cumhurbaşkanı Protokolü Şefliği, Kazakistan Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı, BDT ülkelerinin İnsani İşbirliği için Eyaletler Arası İşbirliği Fonu Yönetim Kurulu Başkanlığı, Rusya Federasyonu’nda Kazakistan Cumhuriyeti Büyükelçisi ve Tam Yetkili Temsilciliği, Uluslararası Kazak-Türk Üniversitesinin Mütevelli Heyeti Başkan Vekilliği, Güney Kazakistan Bölgesi’nin Nur Otan Partisi Bölgesel Başkanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Kazakistan Cumhuriyeti Büyükelçisi ve Yetkili Temsilciliği, Kazakistan Cumhuriyeti Arnavutluk Cumhuriyeti Olağanüstü ve Genel Yetkili Elçiliği ve Güney Kazakistan Bölgesi Valisi, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’na bağlı kamu bilincinin modernizasyonu programının uygulanması Ulusal Komisyon Üyeliği, Nur Otan Partisi Türkistan Bölgesi Başkanlığı gibi pek çok görev ve sorumluluğu üstlendiğini biliyoruz.

Bu ulaşılması kolay olmayan başarı öyküsünün temelinde nelerin aranması gerektiği üzerinde durulması bence çok daha önemlidir. Tüymebayev, Kazakistan’ın bağımsızlığından günümüze onlarca ödülün, başarı belgesinin ve üstün liyakat nişanının da sahibidir. Bu başarıya ulaşan ömründe kendi bilimsel çalışmalarını da aksatmadan sürdürmüş, pek çok edebi ve bilimsel eser üretmiştir. Altayizmin Tarihi ve Dilbilimsel Temelleri, Türk Filolojisine Giriş, Karşılaştırmalı Modern Türk Dilleri ve Türk Dilinin Tarihi Dilbilgisi, Türkoloji’nin Tarihi Dil Grafik Esaslar gibi kendi ana bilim dalındaki akademik çalışmalarıyla Türk dünyası bilincinin bilimsel temellerinin geliştirilmesine etkin katkı sağladı. 2000’li yıllardan sonraki bilimsel ve kültürel etkinliklerinde Türkoloji alanındaki yeni gelişmeleri özellikle Avrasya’da bilim dünyasına sunmak için çok yönlü girişim ve organizasyonları koordine etti. Bilimsel ve diplomatik çalışmaları ile bilim insanı niteliğini uluslar arası siyasal ilişkilerle birleştirerek dünyada benzeri az olan girişimci yöntemleri ve yönetim bilgisini Avrasya, Kazakistan ve Türk dünyası ortaklığı üzerine yoğunlaştırdı.

Türk Keneşi’nin kurulması, Türk Akademisi’nin kurumsallaştırılması, Ahmet Yesevi Üniversitesi’nin kurumsal ve akademik faaliyetlerinin geliştirilmesi, TÜRKSOY ve TİKA faaliyetlerinin planlanarak uygulanması, Kazakistan’ın 2010 yılında AGİT Başkanlığı’na seçilmesi, Birleşmiş Milletler Teşkilatı’nda, UNESCO’da Kazakistan’ın başarılı temsilleri, Tüymebayev’in özverili ve üstün diplomasi çabaları ile başarılmıştır.

Kazakistan’ın uluslararası kurum ve kuruluşlarda temsili, ekonomik, ticari ve siyasal çok yönlü anlaşmaların ve ortaklıkların kurulması çalışmalarında kendine has özel iletişim yeteneği ile ikili işbirliklerinin geliştirilmesine yönelik ikna gücü öne çıkmıştır. Tüymebayeyev’in temel karakteri başarıya odaklanmış bilim ve akıl gücünü temsil etmektedir. Tüymebayev’in çağdaş iletişim ve yönetişim kabiliyeti, ulusal ve uluslar arası pek çok faaliyetlerde hem Kazakistan’ı, hem Türkiye’yi hem de Türk cumhuriyetlerini iş birliğini evrensel boyuta yükseltmiştir. Kazakistan’ın dünyadaki evrensel kurum ve kuruluşlardaki hızlı yükselişi ve temsil başarısı,  Tüymebayev adına diplomasi alanında imrenilecek üstün bir yetenek ve yeterlilik olarak kabul edilmektedir.

Kazakistan’da Türkoloji bilimin gelişmesinde ve Ahmet Yesevi Üniversitesi’nin Türkçe ve Kazakça Türkolojik faaliyetlerinin uluslar arası düzeyde geliştirilmesinde, Canseyit Tüymebayev’in özel çabasının önemini özellikle vurgulamak gerekiyor.

2018 yılında Türkistan Valisi olan Tüymebayev, ‘ Doğumunun 60. Yılı ‘  nedeniyle bir kabul töreni düzenledi.  60 yıllık ömründe, çocukluğunda başlayan ideallerinin gerçekleşmesi serüveninde insani ve ahlaki değerlere, bilim gençliğine, Türk dünyasının geleceğine yönelik örnek olacak büyük bir gayret, üstün bir çalışma temposu, sabırlı bir kariyer başarısı, rol model olarak kabul edilecek gerçek bir belgesel öyküsü karşımızda durmaktadır.

Tüymebayev bana göre, Türk Dünyasının Aksakalı ve Ruhani Lideri Nursultan Nazarbayev’in liderlik başarısının temsilcilerinden birsi olarak Kazakistan Devleti’nin yetiştirdiği üstün niteliklere sahip basiretli, liyakatli, ahde vefalı üstün akla ve idrake sahip devlet ve bilim insanıdır.

Kendisine uzun ve sağlıklı ömür diliyoruz. Onun fedakâr çabası ile Kazakistan, Türkistan ve Türk dünyası müreffeh ve ebet müddet üstün olacaktır. Özellikle Türkistan ve Ahmet Yesevi Üniversitesi’nin geleceği için Prof. Dr. Tüymebayev’e uzun ve daha başarılı, mutlu ve sağlık bir ömür diliyoruz.