Türkmenistan’ın bağımsızlığının 34. yılı vesilesiyle düzenlenen “Türkmenistan–Türkiye İlişkilerinde Enerji ve Ekonomi Vizyonu” paneli, Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde, yoğun bir katılımla gerçekleştirildi. Türkmenistan’ın Ankara Büyükelçiliği, EkoAvrasya Vakfı ve Türk Dünyası Sivil Toplum İşbirliği Derneği (TÜRKSİT) iş birliğinde düzenlenen etkinlik; iki ülke arasındaki enerji, ticaret ve yatırım alanlarındaki stratejik ortaklığı ele alması bakımından önemli bir platform oldu.
Bağımsızlığın 34. yılı anısına düzenlenen panele; Türkmenistan Ankara Büyükelçisi Mekan İşanguliyev, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Türk Devletleri ile İlişkiler Başkanı Prof. Dr. Kürşad Zorlu, Dışişleri Bakanlığı Orta Asya ve Türk Devletleri Teşkilatı Genel Müdürü Büyükelçi Togan Oral, BOTAŞ Genel Müdürü Abdulvahit Fidan, Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman Mert, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkan Yardımcısı Giray Şahin, Kazakistan Ankara Büyükelçisi Yerkebulan Sapiyev, Özbekistan Ankara Büyükelçisi İlkhom Khaydarov, Kırgızistan Ankara Büyükelçisi Ruslan Kazakbayev, Belarus’ Ankara Büyükelçisi Anatoly Glaz, Macaristan Ankara Büyükelçisi Viktor Matis, Afganistan Ankara Büyükelçisi Şeyh Saniiullah, KKTC Ankara Büyükelçisi İsmet Korukoğlu, Azerbaycan Ankara Büyükelçi Müsteşarı Eldar Aliyev, TADİV Başkanı Prof. Dr. Aygün Attar, EkoAvrasya Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Dr. Hikmet Eren, TÜRKSİT Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Kurnaz ile birlikte çok sayıda akademisyen, diplomat, sektör temsilcisi ve davetli katıldı.
“Türkiye, Türkmenistan’ın ekonomik ve dış ticaret ortakları arasında ilk sıralarda”
Panelin açılış konuşmasını yapan Türkmenistan Ankara Büyükelçisi Mekan İşanguliyev, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin güçlendiğini belirterek şu ifadeleri kullandı: “Uzun yıllardır Türkiye Cumhuriyeti, Türkmenistan’ın ekonomik ve dış ticaret ortakları arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Bu durumun oluşmasında, Türkmenistan-Türkiye Hükümetlerarası Ekonomik İşbirliği Komisyonu çerçevesinde tarafların yürüttüğü ortak faaliyetleri ve çalışmaları büyük rol oynamaktadır.”
İşanguliyev, Türkmen doğal gazını Türkiye’ye sevk etmek dahil olmak üzere, hidrokarbon kaynakları alanında iki ülke arasındaki işbirliğine dikkati çekerek, mart ayında Türkmen doğal gazının Türkiye’ye sevkiyatının başladığını hatırlatan İşanguliyev, fuar ve sergilerin bu işbirliğini pekiştirdiğini aktararak şunları ekledi: “İki ülke arasındaki ticari ilişkileri geliştirmek amacıyla düzenli şekilde sergiler ve fuarlar yapılmaktadır. Özellikle, geçen yılın Aralık ayında Aşkabat şehrinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ihracat ürünlerinin sergisi düzenlendi ve bu etkinlik kapsamında Türkmenistan-Türkiye İş Konseyi’nin olağan toplantısı gerçekleştirildi. 2-5 Temmuz 2025 tarihlerinde İstanbul şehrindeki Ulıslararası Fuar Merkezi’nde Türkmenistan’ın ihracat ürünlerinin büyük çaplı sergisi gerçekleştirildi.”
“Kardeşliğimiz, ortak kaderimizin adıdır”
TÜRKSİT Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Kurnaz, konuşmasında Türkiye ile Türkmenistan arasındaki kardeşliğin derinliğine vurgu yaptı: “Türkiye ile Türkmenistan’ın kardeşliği, yalnızca coğrafyanın bir tesadüfü değildir. Bizim dostluğumuz, tarih kitaplarının sayfalarına sığmayan bir ortak kaderin adıdır. Türkiye ile Türkmenistan’ın enerji alanındaki ortak vizyonu ise bu stratejik resmin en kritik boyutunu oluşturmaktadır.”
Kurnaz, enerji iş birliğinin bölgesel barış açısından da önemine dikkat çekerek şöyle devam etti: “Türkmen gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşması, yalnızca bir ticaret projesi değil, bölgesel barış ve istikrarın sigortasıdır. Bugün bu salonda bir araya gelişimiz, Türk dünyasının geleceğine dair ortak vizyonumuzu daha da güçlendirmektedir. İnancımız odur ki; Türkiye–Türkmenistan iş birliği, sadece iki ülkenin değil, bütün bölgenin refahına, barışına ve istikrarına katkı sağlayacaktır.”
“Orta Koridor, daha güçlü ve cazip hale gelecektir”
EkoAvrasya Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Dr. Hikmet Eren, Hazar’ın doğusundaki işbirliği vizyonuna dikkat çekti: “Yakın zamanda Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan arasında gerçekleştirilen üçlü zirve, Hazar’ın doğu kıyısından yükselen yeni bir işbirliği ruhunu ortaya koymuştur. Özellikle ulaştırma hatlarının birleştirilmesi ve lojistik merkezlerin kurulması, yalnızca bölge ülkeleri için değil; Türkiye üzerinden Avrupa’ya açılacak yeni bir vizyon için de büyük önem taşımaktadır.”
Enerji alanındaki stratejik önemi vurgulayan Eren, enerjinin sadece bir ticaret kalemi değil; kalkınmanın, refahın ve küresel güç mücadelesinin en kritik unsurlarından biri hâline geldiğini belirtti. Orta Koridor’un geleceğine işaret eden Eren, Orta koridorun önemine değinerek şunları ekledi: “Hazar’ın doğusundaki bu yeni işbirliği, Zengezur Koridoru ve Bakü-Tiflis-Kars hattı ile birleştiğinde Asya’dan Avrupa’ya uzanan ‘Orta Koridor’ daha güçlü ve cazip bir alternatif haline gelecektir. İşte bu yüzden diyoruz ki ulaştırma, enerji ve ticarette kurduğumuz köprüler, sadece coğrafyaları değil, gelecek nesillerimizi de birbirine bağlamaktadır.”
“Ata yurdumuz Türkmenistan ile ilgili her konu bizi heyecanlandırmaktadır”
BOTAŞ Genel Müdürü Abdulvahit Fidan, konuşmasında bağımsızlık gününü kutlayarak şunları dile getirdi: “Ata yurdumuz Türkmenistan ile ilgili her konu bizi heyecanlandırmaktadır. Doğalgaz arzını daha verimli müstakil bir kanaldan gerçekleştirmek asli amacımızdır.”
“Türkiye, Türkmenistan için güvenilir bir yol arkadaşıdır”
Dışişleri Bakanlığı Orta Asya ve TDT Genel Müdürü Büyükelçi Togan Oral, Türkiye ile Türkmenistan ilişkilerinin bağımsızlıktan bu yana istikrarlı biçimde geliştiğini vurguladı: “Türkiye’nin Türkmenistan için güvenilir bir yol arkadaşı olduğunu ve iki ülke ilişkilerinin bağımsızlıktan bu yana istikrarlı biçimde geliştiğini” belirten Oral, Türk Devletleri Teşkilatı ve bölgesel mekanizmaların ekonomik entegrasyonu güçlendiren doğal platformlar sunduğunu söyledi.
Oral, Türk şirketlerinin Türkmenistan’ın kalkınmasına katkı sağladığını ifade ederek iki ülke arasında birçok alanda yeni iş birliği imkânlarının bulunduğunu kaydetti.
“Sekiz devlet, tek millet yolculuğuna girmiş bulunmaktayız”
Panelin en dikkat çeken konuşmasını ise AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Türk Devletleri ile İlişkiler Başkanı Prof. Dr. Kürşat Zorlu yaptı. Zorlu, Türk dünyasının geleceğini “Türk dünyası yüzyılı” vizyonuyla tarif ederek şöyle konuştu: “Türkiye Cumhuriyeti’nin bu yüzyılı, Türk dünyası yüzyılı yapabilmek için elden gelen bütün gayreti ortaya koymayı sürdüreceğini belirterek, ‘Sekiz devlet, tek millet yolculuğuna artık girdiğimizi büyük bir gururla, mutlulukla ifade etmek istiyorum.’ dedi.”
Zorlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler’deki kararlı duruşuna atıfta bulunarak, Türk dünyasının “insanlığın sesi” olma misyonuna dikkat çekti: “Türk dünyasının bugün geldiği nokta, gelecekte yapabilecekleri ve ortaya koyacağı vizyon, insanlığın sesi olmak, burada duruş göstermek ve hep birlikte güçlenerek büyümek anlamında büyük bir imkanı da bizlere sunmaktadır.”
Enerji alanındaki stratejik öneme değinen Zorlu, şu ifadeleri kullandı: “Amaçlarının Türkmenistan doğal gazının Azerbaycan ve Türkiye üzerinden dünyaya bağlantısının sağlanması olduğunu belirterek, ‘Bu konuda Cumhurbaşkanımızın ve Türkiye Cumhuriyeti devletinin tam bir kararlılığı ve iradesi söz konusudur. Yeterli koşullar oluşacak, biz kardeşliğimizi, birlikteliğimizi daha da güçlendireceğiz.’ dedi.”
Prof. Dr. Osman Can Ünver, Prof. Dr. Berdi Sarıyev, Doç. Dr. Esma Özdaşlı, Doç. Dr. Hasan Bardakçı, Doç. Dr. İzzet Arı ve Vali Hüdayar Mete Buhara’nın sunumlarıyla katkı sağladıkları oturumda; enerji arz güvenliği, ticaretin kolaylaştırılması, yatırımın finansmanı, ulaştırma ve lojistik gibi başlıklar masaya yatırıldı.
Panelin sonunda yapılan değerlendirmelerde, Türkmenistan–Türkiye ilişkilerinin yalnızca enerji ve ekonomi alanlarıyla sınırlı olmadığı, siyasi istikrar, güvenlik, kültürel etkileşim ve bölgesel entegrasyon başlıklarında da yeni fırsatlar sunduğu vurgulandı. Katılımcılar, Türkmenistan–Türkiye ilişkilerinde enerji ve ekonomi vizyonunun sahaya yansımasına yönelik somut adımların atılması konusunda kararlılıklarını ortaya koydular. Panel, yalnızca iki ülke arasındaki iş birliğini güçlendirmekle kalmayıp, Türk dünyasının bütününe yönelik ortak vizyonun daha da pekiştirildiği bir buluşma olarak kayda geçti.
