Prof. Ali Hasanov
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı
Türkiye Türkçesine Aktaran: Ülker Piriyeva
2018 tarihi İslam dünyasının ilk demokratik cumhuriyeti olan Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasının 100. yıl dönümüdür. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev bu tarihi, halkımızın tarihinin önemli ve şerefli sayfalarından biri kimi karakterize etmiş ve buna ilişkin olarak söylemiştir: “Biz haklı olarak kurur duyuyoruz ki, İslam dünyasında ilk demokratik cumhuriyeti Azerbaycan kurmuştur”. Aliyev, Cumhuriyetin tarihine, onun kurucularının hatırasına her zaman büyük saygıyla yanaşmaktadır. Bir kaç sene önce Bakü’nün merkezinde Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin şerefine abide yapılmış, 2018 yılı “Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Yılı” ilan olunmuştur. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’ne ve onun kurucularının hatırasına en büyük ihtiram onların ideolojilerinin yaşatılması, demokratik arzularını gerçekleştirmek, Azerbaycan’ın bağımsızlığını güvenli bir şekilde korumaktır, dersek yanılmayız…
2018 yılında Azerbaycan, devlet bağımsızlığının kurulmasının 27’ci yıldönümünü de kutlamaktadır. Orta ve yaşlı jenerasyon Azerbaycan bağımsızlığının ilk yıllarının nasıl ağır geçtiğini hatırlamaktadır. Bir taraftan, Sovyetler Birliği’nin çökmesi ile Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenilerin ayrılıkçılık girişimleri daha da güçlenmiş; Ermenistan’ın tecavüzü sonucunda toprakların yüzde 20’si işgal edilmiş; soydaşlarımızın yaklaşık 1 milyonu mülteci ve zorunlu göçmene çevrilmiş; diğer taraftan ise ekonomik-ticari ilişkiler bozulmuş;, ülkeni ekonomik ve siyasi buhran bürümüştü. Yalnız 1993 yılında Haydar Aliyev Azerbaycan’da iktidara geldikten sonra Azerbaycan tedrici olarak bu krizden çıktı; siyasi istikrar sağlandı ve toplumun tüm alanlarında yeniden gelişme başlanıldı. Haydar Aliyev’in siyasi çizgisinin düzgün yol olduğunu gören Azerbaycan halkı, 15 Ekim 2003 tarihinde gerçekleştirilen seçimlerde İlham Aliyev’i destekleyerek yüzde 76,8 oyla yeni Cumhurbaşkanı olarak seçti. İlham Aliyev görevindeki ilk günlerden itibaren nümayiş ettirdiği yüksek yöneticilik kabiliyeti, ulusal çıkarlara dayanmış iç ve dış siyaseti, seçim öncesi seslendirdiği “Ben her bir Azerbaycanlının Cumhurbaşkanı olacağım!” ifadesi, kısa bir sürede ona halk arasında popülarite, sonsuz inam ve itibar kazandırdı. Bu nedenden dolayıdır ki, 2008, 2013 ve 2018 yıllarında gerçekleştirilmiş seçimlerde İlham Aliyev zafer kazanmayı başarmıştır. 15 Ekim 2018 tarihinde İlham Aliyev’in Cumhurbaşkanı olarak faaliyetinin 15 yılı tamam oldu. Bununla ilgili olarak, bu analizde İlham Aliyev’in Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı görevindeki faaliyetinin 15 senesinin analizi ile ilgili görüşleri paylaşmak istiyorum.
İlham Aliyev 15 yıllık cumhurbaşkanlığı döneminde, ilk olarak, Haydar Aliyev tarafından temeli konulmuş vatandaş birliği platformuna dayanarak toplumda politik istikrarı daha da güçlendirebilmiş, ahalinin güvenliğini, insanların temel hak ve özgürlüklerini, ülkenin refahını temin etmiş, vatandaşların refah halinin yükselmesine nail olmuştur. Hazırda tereddüt etmeden söylenebilir ki, milli-vatandaş birliği, izlenen politikaların desteklenmesi esasında oluşmuş siyasi istikrara göre Azerbaycan post-Sovyet mekanında birinci sıradadır. Bununla birlikte, diğer önemli inkişaf parametreleri – makroekonomik sabitlik, dinamik inkişaf eden ekonomi, sosyal ve manevi teminat sistemi, pozitif demografik durum, göç ve şehirleşme süreçlerinin devletin kontrolünde kalması, devlet yönetiminin efektif faaliyet gösterebilmesi ve s. alanlardaki göstericilere de Azerbaycan son 15 senede bölge ülkeleri içinde ilk üçlükte yerini güçlendirmiştir.
İkincisi, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in iç ve dış politikada izlediği devlet yönetimi sayesinde son 15 senede Azerbaycan’ın bölgesel ve uluslararası nüfuzu artmış, Hazar-Karadeniz havzası ve Güney Kafkasya’daki jeo-siyasi, jeo-ekonomik ve askeri-jeostrateji konumu daha da güçlenmiştir. Ülkenin doğal kaynaklarından, coğrafi onumundan, maddi, manevi ve insan kaynaklarından semereli istifadeye, trans-milli ulaşım-komünikasyon ve enerji koridorları alanında gerçekleştirilen uğurlu bölgesel siyaset tercihine, iç ve dış siyasetin bağımsızlık endeksine, sosyo-ekonomik inkişafın devamlılık ve dinamiklik göstericilerine, gelecek inkişaf potansiyeline ve diğer parametrelerine göre de bölgenin kendisini tam olarak temin eden devletleri sırasında Azerbaycan ilk üçlüktedir.
Ayrı-ayrı alanlar üzere analiz yaparsak görürüz ki, son 15 yılda Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in yönetiminde Azerbaycan’da demokratik kurumların güçlendirilmesi, siyasi plüralizmin, insan hak ve özgürlüklerinin sağlanması, sivil toplum enstitülerinin güçlendirilmesi doğrultusunda bir politika gerçekleştirilmiştir. Bunun sonucu olarak, Azerbaycan’da 55 politik parti, 3 binden fazla STK, 5 binden fazla medya kurumu, sıralarında yaklaşık 2 milyon insanı birleştiren sendikalar faaliyet göstermektedir.
2012 yılında “Siyasi partiler” yasasına ilavelerle, siyasi partilerin faaliyetinin desteklenmesi için her sene devlet bütçesinden partilere yardım ayrılmaktadır. Siyasi partiler ülkede özgür, şeffaf ve demokratik ortamda gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı, parlamento ve belediye seçimlerinde faal iştirak etmektedir. Bu ise Azerbaycan’da siyasi plüralizmin ve çok partili demokratik siyasi sistemin oluştuğunu göstermektedir.
Ülkede sivil toplum enstitülerinin, o cümleden STK’ların bağımsızlığının ve maliye imkanlarının artırılmasına önem verilmektedir. Cumhurbaşkanı kararnameleri ile 2007 yılında “STK’lara Devlet Yardımı” belgesi onaylanmış, Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı yanında STK’lara Devlet Yardımı Konseyi kurulmuştur. 2008 yılında faaliyete başlayan Konsey toplumsal teşebbüsleri destekleyerek STK projelerini finanse etmektedir.
Azerbaycan’da söz ve enformasyon bağımsızlığının sağlanması, demokratik, plüralist medyanın oluşması devlet siyasetinin önemli çizgilerinden birini oluşturmaktadır. Medya kurumlarının altyapılarının güçlendirilmesi, gazetecilerin sosyal yaşamlarının güçlendirilmesi doğrultusunda çok sayıda kararnameler imzalamıştır. 2008 yılında “Azerbaycan’da medya kurumlarının inkişafına devlet yardımı Konsepti’ belgesi onaylanmış, 2009’da ise Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı yanında Medya Kurumlarının İnkişafına Devlet Yardımı Vakfının kurulması ile ilgili kararname imzalanmıştır.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in iktidarda bulunduğu son 15 yılda politik alanda olduğu gibi, ekonomide de önemli uğurlara imza atılmıştır. Aliyev yönetiminde son 15 yılda gerçekleştirilmiş ekonomik politika sonucunda Azerbaycan’da sosyalist ekonomiden pazar ekonomisine geçit süreci sonlanmıştır. Bu dönemde GSYH’de özel sektörün payı yüzde 80’i geçmiş, makro ekonomik istikrar sağlanmış, rekabete devamlılık verilerine göre Azerbaycan ekonomisi BDT ülkeleri arasında ilk sırada olmuştur. 2004-2018’li yıllarda ekonominin genişletilmesi, petrol dışı ekonominin ve bölgelerin devamlı yükselişi amacıyla bölgelerin sosyo-ekonomi gelişmesine ait üç devlet programı uygulanmıştır. Hazırda dördüncü programın kabul edilmesine hazırlık görülmektedir.
Geride kalan dönemde Azerbaycan’da petrol dışı endüstri devamlı gelişme göstermiş, ülke ekonomisi için önem arz eden ve modern teknolojiye dayanan binlerle yeni müessise faaliyete başlamıştır. Aralık 2014’de onaylanmış “Azerbaycan’da endüstrinin inkişafına dair 2015-2020 yılları için Devlet Programı’na uygun olarak, teknoparklar kurulmuş, endüstri üretimin genişletilmesi, endüstride ihraç imkanlarının artırılması ve yenilikçi üretimin inkişaf ettirilmesi istikametinde çalışmalar yapılmıştır. Alüminyum, karbamid, plastik imalı fabrikaları, “SOCAR Polymer” şirketinin polipropilen ve yüksek sıklıklı polietilen fabrikaları (fabrikalara 800 milyon ABD Doları’ndan fazla yatırım yapılmıştır), Balahanı’da çöplerin tekrar üretimi fabrikası, Bakü’de gemicilik fabrikası, Gence, Nahçıvan ve Neftçala’da otomobil fabrikaları, Sumgayıt, Gedebey ve Daşkesen’de altın-mis üretimi fabrikası, Gence alüminyum yarımfabrikatı, tarımcılık ve zıraat teknolojisi fabrikaları ve diğer endüstri fabrikaları belirtilen dönemlerde istifadeye verilerek ülkenin ekonomik potansiyelinin güçlendirilmesinde önemli rol oynamaktadır. Ziraat alanında gerçekleştirilen reformlar, tarım ürünleri üreticilerine edilen sosyal destek ve yardımlar ülke ekonomisinde bu alanın devamlı inkişafına zemin yaratmıştır.
Son on beş yıl, Azerbaycan ekonomisi 3,2 defa, petrol dışı ekonomi 2,8 defa, sanayi üretimi 2,6 defa, ziraat 1,7 defa artmış, petrol dışı ekonomi ihracı 4,1 defa artmıştır. Azerbaycan’ın döviz rezervleri 1,8 milyar dolardan (2004) 46 milyar dolara (2018) ulaşmıştır. 2003-2018 döneminde ülke ekonomisine 250 milyar dolar yatırım yapılmıştır. Bağımsızlık döneminde Azerbaycan’a yatırılan sermayenin yüzde 93’ünü teşkil eden yatırımın yaklaşık yarısı iç kaynakların payına düşmektedir.
Azerbaycan’da enerji ve ulaşım projeleri gerçekleştirilmiş, 2006 yılında Hazar ve Akdeniz’i birleştiren Bakü–Tiflis–Ceyhan petrol hattı (uzunluğu 1767 kilometre), 2007 yılında Bakü–Tiflis–Erzurum doğal gaz hattı (uzunluğu 980 kilometre) istifadeye verilmiştir. 20 Eylül 2014 tarihinde Avrupa’nın enerji güvenliğinin, Azerbaycan’ın perspektif inkişafının ve ekonomik çıkarlarının temin edilmesinde büyük rol oynayacak Güney Gaz Koridoru’nun temeli konulmuştur. Uzunluğu 3500 kilometre, değeri 40 milyar dolardan fazla olan bu global projenin icrasına başlanılmış; 29 Mayıs 2018 tarihinde Bakü’de Güney Gaz Koridorunun, 12 Haziran’da ise onun terkip hissesi olan TANAP boru hattının resmi açılış merasimi gerçekleştirilmiştir.
20 Eylül 1994’de Bakü’de imzalanmış “Hazar Denizi’nin Azerbaycan bölümünde yerleşen “Azeri”, “Çırak” yataklarının ve “Güneşli” yatağının derinlikte yerleşen hissesinin birlikte işlenmesi ve üretimin pay bölgüsü Sazişi’nin (“Yüzyılın Anlaşması”) süresi 14 Eylül 2017 tarihinde 2050 yılına kadar uzatılmıştır. Yeni şartlara göre SOCAR’ın payının yüzde 11’den yüzde 25’e kaldırılması, gelirin yüzde 75’nin Azerbaycan’a verilmesi karara alınmıştır. Buna ilaveten, dış yatırımcılar tarafından ülkeye bonus olarak 3,6 milyar dolar ödenmesi karara alınmıştır. Anlaşma süresinin uzatılması Azerbaycan’da uzun yıllar bundan sonra da petrolün üretim seviyesinin sabit kalmasına, petrole bağımlı sektöre dış yatırıma imkan yaratmıştır.
İlham Aliyev’in teşebbüsü ile Avrupa ve Asya’yı birleştiren Doğu-Batı ve Kuzey-Güney uluslararası ulaşım koridorlarının kurulması doğrultusunda büyük işler görülmüştür. Temeli 2007’de konulmuş Bakü–Tiflis–Kars demiryolunun 30 Ekim 2017’de Bakü’de resmi açılışı olmuştur. Azerbaycan’ın Rusya Federasyonu, İran ve Gürcistan’la sınırına kadar yeni otoyolları inşa edilmiştir. 18 Eylül 2018’de 204 kilometre uzunluğunda yeni Elet-Astara-İran İslam Cumhuriyeti ile devlet sınırı otomobil yolunun istifadeye verilmesi ile Azerbaycan’da “Kuzey-Güney” ulaşım koridoru projesinin gerçekleşmesi için tüm işler başa çattırılmıştır. Azerbaycan politik, ekonomik ve strateji bakımdan büyük öneme malik uluslararası ulaşım koridorlarında faal iştirak etmekle Avrasya’da önemli transit ve lojistik merkezlerden birine çevrilmiştir.
Hazar Denizi’nde en büyük uluslararası deniz limanı – Elet Deniz Ticaret Limanı faaliyete başlamıştır. Azerbaycan’da 7 hava limanı yeniden kurularak istifadeye verilmiştir. Onlardan altısı (Bakı, Gence, Nahçıvan, Lenkeran, Gebele, Zagatala) uluslararası hava limanı statüsü almıştır. Bakü’nün Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı dünyanın 5 yıldızlı 9 hava limanı sırasına dahil olmuştur.
Azerbaycan dünyada sayı az olan uyduya sahip ülkeler sırasına katılmıştır. 2010 yılında “Azerkosmos” kurulmuş, 2013’de ülkede “Enformasyon Teknolojileri Yılı” ilan edilmiştir. 8 Subat 2010’da Azerbaycan’ın ilk telekomünikasyon uydusu “Azerspace-1”, 2014’de “Azersky” uydusu, Eylül 2018’de ise daha bir telekomünikasyon uydusu – “Azerspace-2” uyduya çıkarılmıştır.
İlham Aliyev yönetiminde ülkede toplumsal ve sosyal hizmetler alanında önemli reformlar gerçekleşmiştir. 2012 yılında Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı yanında Vatandaşlara Hizmet ve Sosyal İnovasyon Ajansı kurulmuş, devlet organları tarafından ahaliye gösterilen hizmetleri vahit sistemde birleştiren “ASAN” merkezleri kurulmuştur. Dünyada Azerbaycan’ın brendi olarak tanınmış “ASAN hizmet” modeli bir sıra ülkede tatbik edilmektedir. Ağustos 2018’de vatandaşların, emek ve sosyal korunması ile bağlı çevik ve yenilikçi hizmetler gösterilmesi için Emek ve Ahalinin Sosyal Müdafaası Bakanlığı nezdinde “Dayanıklı ve Operatif Sosyal Teminat Ajansı’ (DOST) kurulmuştur.
Devletin şehit aileleri, savaş gazileri ve engellilere özel ilgisi her zaman olmuştur. Son 15 senede şehit ailelerine ve savaş gazilerine ev ve araba gibi önemli sosyal destek gösterilmiştir. Bu amaçla Azerbaycan Cumhurbaşkanı Fonundan 20 milyon AZN değerinde bir bütçe ayrılmıştır.
2003-2018 yıllarını kapsayan dönemde mecburi göçmenlerin sorunlarının çözülmesi için işler görülmüş; onların yerleştikleri tüm çadır kampları ve küçük kasabalar yok edilerek, modernleştirilmiş bir hal almıştır. 2016 yılının Nisan ayında Cocuk Mercanlı köyünde (Cebrayıl ili) kısa bir süre içinde evler yeniden kurulmuş, göçmenler kendi yuvalarına dönmüşlerdir. Aynı zamanda, işgalden kurtulmuş Şıharh kasabasında Terter ili) 1170 aile için yeni kasaba salınmıştır. 2018 yılının dokuz ayında göçmenler evlerle temin olunmuştur. Yılın sonuna kadar daha 2800 ailenin ev ve ya menzillerle temin edilmesi planlanmaktadır. İzlediği politikalar nedeniyle de İlham Aliyev 2015’de BM’in “Güney-Güney” mükafatı ile ödüllendirilmiştir.
İlham Aliyev’in rehberliyi ile 2005’den itibaren Azerbaycan Savunma Sanayisi Bakanlığı faaliyet alanını genişletmiştir. 1200 farklı çeşitte ürün üretilmektedir. Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri hazırda dünyada en güçlü 50 ordu sırasında yer almaktadır. Nisan 2016’da Ermenistan’ın provokasyonu sonucunda yaşanan savaşta kısa bir sürede işgalde bulunan Ağdere, Cebrayıl, Füzuli illerindeki toprakların bir kısmı düşmen işgalinden kurtulmuştur. Mayıs 2018’de ise Nahçıvan Özerk bölgesinin 11 bin hektardan çok arazisi, o cümleden Şerur ilinin Günnüt köyü düşman işgalinden kurtulmuş, devlet sınırı boyunca elverişli yükseklikler ele geçirilmiş, Erivan–Gorus–Laçın yolu kontrole götürülmüştür.
İlham Aliyev, Ermenistan-Azerbaycan Dağlık Karabağ problemi ile bağlı olarak ifade etmiştir ki, “Azerbaycan hiç bir zaman kendi toprak bütünlüğünün bozulması ile barışmayacak, topraklarında ikinci ermeni devletinin yaranmasına izin vermeyecektir. Ülkemizin toprak bütünlüğü berpa edilmeli, Azerbaycanlılar ezeli yurtlarına dönmelidirler”. 2003-2018 yılları AGİT’in Minsk Grubu çerçevesinde aparılan görüşmelerle yanaşı, nüfuzlu uluslararası teşkilatlar tarafından Dağlık Karabağ çatışmasına dair önemli kararların kabul edilmesine nail olunmuştur. BM Genel Kurulu’nun 60’cı (2006) ve 62’ci (2008) kabul ettiği “Azerbaycan’ın işgal edilmiş arazilerinde durum” adlı belgelerinde işgal olunmuş Azerbaycan topraklarında Ermenilerin meskunlaştırılması, orada yangınlar töredilmesi faktları eleştirilmiş, BM GK’nın 822, 853, 874 ve 884 sayılı kararlarının yerine yetirilmesinin öenmi vurgulanmıştır. Avrupa Konseyi PA’nın (1416 sayılı “AGİT’in Minsk Konferansının meşgul olduğu Dağlık Karabağ bölgesi üzerinde çatışma”, 2005), Avrupa Parlamentosu’nun (‘Avrupa Birliği’nin Güney Kafkasya’da stratejisine dair talebi”, 2010) kararlarında, Avrupa Birliği’nin “Doğu Ortaklığı” Zirvesi Beyannamesinde (2017) ve Avrupa İttifakı – Azerbaycan “Ortaklık Öncelikleri” anlaşmasında (2018), Bağımsızlar Harekatı devlet ve hükumet başçılarının XVI (Tahran, 2012) ve XVII (Margarita, 2016) zirve toplantılarının, İET’in XI (Senegal, 2008) ve XII (Mısır, 2013) zirve toplantılarının yekun belgelerinde, ECO’nun 13’cü zirvesinin (İslamabad, 2017) yekun beyanatında Azerbaycan’ın arazi bütünlüğünün, uluslararası düzeyde tanınmış sınırlarının dokunulmazlığına saygı ifade edilmiş, çatışmanın bu prensipler esasında çözümünün önemi ifade olunmuştur. Aynı zamanda, NATO’nun 2006 yılından itibaren gerçekleştirilen zirve toplantılarının, o cümleden Newport (2014), Varşova (2016) ve Brüksel (2018) toplantılarının sonuç komünikelerinde Güney Kafkasya’daki çatışmaların devletlerin toprak bütünlüğü, ve Helsinki Yekun Aktı’na dayanarak çözümü prensibinin öz eksini tapması Azerbaycan’ın çıkarına cevap vermektedir.
İlham Aliyev yönetiminde, Azerbaycan’ın ulusal çıkarları doğrultusunda izlediği dış politika sonucunda Azerbaycan bağımsız konumu ile seçilen bir devlet olarak kabul görmüş, uluslararası nüfuzu artmıştır. 2011 yılında Azerbaycan 155 devletin oyuyla BM Güvenlik Konseyi üyesi olarak seçilmiş, 120 devletin üye olduğu Bağlantısızlar Harekatına üye kabul edilmiştir. 2019-2022’ci yıllar Azerbaycan bu örgüte başkanlık edecektir. Azerbaycan Avrupa Birliği’ne üye olan 9 ülke ile strateji ortaklık ilişkileri kurmuştur.
İlham Aliyev politikaları Azerbaycan’da milli-manevi değerlerin, dini itikat azatlığının, multi-etnik yapının, multi-kültürlü ve toleranslı ananelerin korunmasını ve inkişafını temin etmiştir. 2003-2018 yıllarını kapsayan dönemde ülkede 220’den fazla mescit, kilise, sinagog inşa ve restore edilmiştir. Bakü’de Kafkasya’nın en büyük camisi olan Haydar Camii (2014), Hacı Cavad Camii (2018) ve dağ Yahudileri için sinagog (2011) inşa edilerek dindarların kullanımına verilmiştir. Hazırda ülkede 2250 mescit, 14 kilise, 7 sinagog faaliyet göstermektedir.
İlham Aliyev’in imzaladığı kararnameler ile 2014 yılında Bakü Uluslararası çok kültürlülük Merkezi kurulmuş; 2016 yılında Azerbaycan’da “Multi-kulturalizm Yılı” ilan edilmiştir. Azerbaycan medeniyetler arası diyalog, tolerans ve insani işbirliği konusunda çok sayıda uluslararası tedbirlere ev sahipliyi yapmış, bir sıra küresel önerilerde bulunmuştur. 2008 yılında Bakü’de Avrupa Konseyi üye devletlerin kültür bakanları toplantısına İslam devletlerinin kültür bakanları da davet edilmiştir. Toplantıda Azerbaycan Cumhurbaşkanı medeniyetler, halklar ve kültürler arasında diyalog ve işbirliğinin inkişafı için “Bakü Süreci” önerisi ile ilgili bir konuşma yapmış; sonraki yıllarda bu çerçevede çok sayıda uluslararası tedbir ve projeler gerçekleştirmiştir.
İlham Aliyev’in yönetiminde gençlerin sosyal, eğitim ve kariyer gelişimi konularının çözümü amaçlı 2005-2021 yıllarını kapsayan üç devlet programı onaylanmıştır. Aynı zamanda, “2007–2015 yıllarında Azerbaycan gençlerinin yabancı ülkelerde eğitim almaları Devlet Programı” çerçevesinde on binlerle genç harici ülkelerin en iyi üniversitelerinde eğitim almaya gönderilmiştir. Gençlerin ilim, eğitim, kültür ve diğer alanlara yönelmiş projelerin gerçekleştirilmesine destek gösterilmesi, onların faaliyetinin belirlenmesi amacıyla da 2011 yılında Gençler Vakfı kurulmuş, 2013 yılında gençler için Cumhurbaşkanı Ödülü tesis edilmiştir.
Son 15 yılda Azerbaycan’da sporun gelişmesi süreci devam etmiştir. Bakü’de ve Azerbaycan’ın bölgelerinde olimpiyat merkezleri kurulmuştur. Azerbaycan sporcuları Afin-2004 Olimpiyatlarında 5 madalya (1 altın, 4 bronz), Pekin-2008 Olimpiyatlarında 6 madalya (1 altın, 1 gümüş ve 4 bronz), Londra-2012 Olimpiyatlarında 10 madalya (2 altın, 2 gümüş, 6 bronz), Rio-de-Janeyro 2016 Olimpiyat Oyunlarında ise 18 madalya (1 altın, 7 gümüş, 10 bronz) kazanmışlar. 2016 olimpiyatlarında kazanılmış madalya sayına göre Azerbaycan dünyada 14’cü, Avrupa’da 7’ci, BDT ülkeleri arasında 2’ci, İslam devletleri arasında ise 1. olmuştur. 2015 yılında Azerbaycan tarihte ilk defa gerçekleştirilmiş Avrupa Oyunlarına ev sahipliyi etmiştir.
Azerbaycan’ın lideri Haydar Aliyev’in belirlediği inkişaf stratejisini, kapsamlı reformlar programını devam ettiren Aliyev, Azerbaycan’ın dünya devletleri arasında nüfuzlu bir ülke olarak kabul görmesini sağlayarak post-Sovyet mekanında geçit dönemini tamamlayan ilk ülke olmuştur. Dünya Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Azerbaycan’da gerçekleştirilen reformları olumlu değerlendirmiştir. Davos Dünya Ekonomi Forumu’nun 2017 yılı hesaplamalarına göre, Azerbaycan ekonomisi rekabete dayanıklılığa göre dünyada 35’ci, altyapı inkişafına göre ise 26’cı sıradadır. Forumun “Kapsayıcı Gelişme Endeksi” adlı yıllık raporunda (2017) Azerbaycan gelişmekte olan 80 ülke arasında 3’cü yere yükselmiştir.
Aslında, Azerbaycan’ı ziyaret eden her bir kes uluslararası örgütlerin raporları ile tanışmadan da, Bakü’yü ziyaret ederek son 15 yılda bir gelişmenin olduğunu anlayabilir. Aliyev’in belirlediği inkişaf konseptine göre 2003-2018 yıllarında gerçekleştirilmiş politikalar sonucunda Bakü dünyanın en güzel başkentlerinden birine, bölgenin ticaret ve kültür merkezine, turizm mekanına çevrilmiştir. Şehrin tarihi görkemi modern ve zevkli dikililerle tamamlanmış, Bakü’nün yeni sembol ve rumuzları olan Haydar Aliyev Merkezi, Bayrak Meydanı, “Alev Kuleleri”, “Baku Crystal Hall” ve diğer inşaat kompleksleri dünyanın mimarlık incileri sırasına dahil olmuştur. Şehrin ulaşım altyapısı modern standartlara uygunlaştırılmış, yeşil alanlar artırılmış ve parklar salınmış, ekoloji durum iyileştirilmiştir. Endüstri alanında faaliyet gösteren fabrikalar şehrin dışına çıkarılmıştır.
Devlet ve toplumun tüm alanlarında önemli değişikliklerin yaşandığı son 15 yılda Azerbaycan halkı kendi liderine güvenmiş, ona güçlü bir destek olmuştur. İlham Aliyev de ülkedeki ekonomik-politik istikrarı ve kazanılmış başarıları anlatırken belirtmektedir ki, bu uğurların temelinde ülkedeki sağlam toplumsal bir ortam, halkla iktidarın birliği dayanmaktadır. Şüphesiz, bu tür karşılıklı inam ortamında İlham Aliyev bundan sonraki süreçte de devleti daha yüksek zirvelere ve büyük zaferlere götürecektir.