Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği (EkoAvrasya), Memleketçi Sanayici ve İşadamları Derneği (MİSİAD) ve Kazakistan Ankara Büyükelçiliği tarafından “Türkiye-Kazakistan Ekonomik İlişkileri ve İkili İş Birliği İmkanları” konulu toplantı Ankara’da gerçekleştirildi.
Kazakistan Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly, T.C. Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdür Yardımcısı Atilla Bastırmacı, EkoAvrasya Yönetim Kurulu Başkanı Hikmet Eren, MİSİAD Genel Başkanı Feridun Öncel ve birçok iş insanının katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda Türkiye-Kazakistan ekonomik ilişkilerinin dünü, bugünü, yarını ve Kazakistan’da bulunan yatırım imkanları değerlendirildi.
Açılış konuşmasını gerçekleştiren Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hikmet Eren, “Kazakistan Cumhuriyeti’nin 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmesiyle ülkeyi tanıyan ilk devlet Türkiye Cumhuriyeti olmuştur. Bunun akabinde Kazakistan’da ilk diplomatik temsilciliği açan yine Türkiye Cumhuriyeti’dir. Kazakistan ile Türkiye o günden itibaren ortak kültürlerinin üzerinde ilişkilerini güçlü bir zeminde inşa etmiş kardeş ülkeler olarak, siyasi ve ekonomik konularda iş birliği içinde bu ilişkilerine yön vermektedir. Kazakistan dünyanın 9. büyük kara toprağına sahiptir ve Türk-İslam dünyasında ise en büyük kara toprağına sahip ülke olarak 18 milyon genç ve dinamik bir nüfus potansiyeli vardır. Büyük yer altı zenginliğine sahip Kazakistan önemli topraklar üzerinde yükselmektedir.” diyerek sözlerine devam eden Eren, ülkenin bölgesi dışında küreselde de önemli mevcudiyetine vurgu yaptı. “Orta Asya’nın en dinamik ve hızla gelişen ülkelerinden biri olan Kazakistan 2025 yılına kadar petrol, doğalgaz, altyapı, maden, turizm, eğitim, tarım ve hayvancılık sektörlerinde yüksek hacimli yatırımlara açık olarak büyümeyi hedeflemekte ve bu doğrultuda Türkiye ile olan ekonomik faaliyetlerinde de daha istikrarlı gelişen bir yapıya ulaşmayı beklemektedir. Bu amaçla Kazakistan, Türk yatırımcılara verdiği önemi vurgulayarak, her iki ülke iş insanlarının olanaklarını daha etkili şekilde değerlendirmeleri ve çok çeşitli alanlarda iş birliğini arttırmak için her türlü çağrıyı yapmakta, davet etmektedir. Bugün burada Türkiye ile Kazakistan arasında kurulan ve hızla gelişen çok yönlü ortak hedef politikalarını ele alarak, ülkeler arası ilişkilerin dünden bugüne nasıl yol kat ettiğini irdeleyerek, geleceğe yönelik strateji programlarında hızla ilerleyen Kazakistan’da büyük yatırım ve işletme ortaklıkları ile karşılıklı avantajları nasıl yakalayabileceğimiz hususunda değerlendirilmelerde bulanacağız. Tüm katılımcılarımıza, başta Sayın Büyükelçi Abzal Saparbekuly olmak üzere ülkelerimiz için burada bulunmalarından dolayı teşekkürlerimi sunuyorum.” dedi.
Kazakistan Cumhuriyeti’nin tanıtım filmi sunumunun ardından, kardeş ülke Kazakistan’ın bağımsızlığını kazandığı günden bugüne Avrasya ülkeleri içerisinde ekonomik ve sosyal alanda ciddi atılımlar yaptığını ifade ederek konuşmalarına başlayan MİSİAD Genel Başkanı Feridun Öncel, “Türkiye-Kazakistan ilişkilerinin sağlamlığını ortak kültüre dayanan boyutu oluşturmaktadır. İki ülke arasındaki ilişkilere strateji kazandıran önem de öncelikli olarak budur. İki ülkeyi birbirine yakınlaştırmaktadır. Stratejik ortaklığımızla gerek bölgesel gerekse küresel dinamiklerde beraber kazanımlı hareket etmemizi sağlamaktadır. Kazak ve Türk iş insanlarımızın iş birliğine atfettiği önem ile bütünleşmeye hız vererek, geçmişteki eksiklileri göz önünde bulundurarak günümüz sistemine entegre şekilde ve bölgenin daha büyük istikrara kavuşmasını arttırmaya yönelik stratejik iş birlikler husunda görüşmek üzere iki ülke için önemli bu toplantıda buluştuk. Kazakistan’ın bağımsızlığını almasından sonra Türkiye ile olan ikili ilişkilerdeki kazanılan ivmede iş insanlarımızın payı yadsınamaz. Türkiye için Kazakistan yatırımlar açısından en büyük iş hacmine sahip olduğu ülkelerdendir. Ülkelerimiz arasında imzalanan anlaşmalar ve protokollerle ekonomik iş birliklerimizin hukuki statüsü ileriye taşınmıştır. İki ülkeden özel sektör ve kamu kurumları temsilcilerinin katılımlarıyla gerçekleştirilen toplantılar, ziyaretler ve etkinliklerle ülkelerimiz iş insanları birbirlerini tanıyarak iş bağlantıları kurmakta, fırsatlarla ilgili bilgi edinmektedirler. Ülkelerimiz arasındaki ticari ve ekonomik iş birliği önemli seviyeye ulaşmıştır. Önümüzdeki yıllarda işbirliğimizin daha da gelişerek, hem nicel hem de nitel anlamda yeni boyutlara taşınması için bu toplantımızla da bu hususa önemli katkılarda bulunacağımızı düşünüyor, ülkelerimizin iş birliği için en verimli şekilde değerlendireceğimize inanıyorum. Her zaman belirttiğim gibi iş birliği, ticari kazanım önemli ama gönül birliği, gönül kazanımı hepsinden önemli.” diyerek konuşmasını tamamladı.
T.C. Ticaret Bakanlığı Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdür Yardımcısı Atilla Bastırmacı, hâlihazırda 2018 yıl sonu itibariyle Türkiye’nin Kazakistan’la ticari hacminin 3 milyar dolara erişmiş olduğunu vurgulayarak, “Bunun önemli bir kısmı Kazakistan’dan yaptığımız ithalattır. Kazakistan için 12. sıradaki ihracat ülkesi olan Türkiye, ithalatı açısından ise 9. sırada yer almaktadır. Sadece ilişkiler ticaret ile sınırlı değil, müteahhitlik yatırım boyutu ile ilişkilerimiz çok daha zengin ve derinleşmiş durumdadır. Kazakistan’ın bağımsızlığını kazandığı günden bugüne Türk firmalarının Kazakistan’da üstlendikleri müteahhitlik projelerinin tutarı 3,2 milyar dolara ulaşmıştır. 1990’lı yıllarda 35 milyar dolar civarında başlanılan proje büyüklüğü, 2018 yılında 250 milyon doları aşmıştır. Kazakistan’daki müteahhitlik projelerinin değeri ise 24,6 milyar doları bulmaktadır.” dedi. Kazakistan’da 110’un üzerinde firmanın faaliyette bulunduğunu belirten Bastırmacı, “Madencilik, gıda, otelcilik, iş merkezi ve havalimanı işletmeciliği, bankacılık, kimya, ilaç, elektronik gibi birçok sektörde Türk firmaları faaliyet göstermektedir. Ekonomik ilişkilerimiz süregelen zaman içerisinde büyük mesafe katetti. İlişkilerimiz bu şekilde istikrarla sürerken, iki ülkenin yatırımcılarına güvenilir çalışma ortamı sağlamak amacıyla, yatırımların karşılıklı korunması ve teşvikiyle ilgili anlaşma müzakerelerimiz devam etmektedir.” diye aktardı.
Toplantının ev sahipliğini yapan Kazakistan Ankara Büyükelçisi Sayın Abzal Saparbekuly konuşmasında, “Türkiye ile Kazakistan arasındaki gerek kültürel gerekse diplomatik ilişkilerin, Kazakistan’ın 1991 yılında bağımsızlığını kazanmasıyla hiçbir sorun yaşanmadan ve zamanla derinlik kazanarak günümüze kadar ilerlediğini görüyoruz. Özellikle ülkeler arasındaki kültürel bağlar sayesinde, stratejik ortaklık ilişkisi güçlü bir şekilde ivme kazanmış ve kazanmaktadır. 2009 yılında Türkiye ile Kazakistan arasında Stratejik Ortaklık Anlaşması imzalanmış ve Türkiye-Kazakistan ilişkilerinin stratejik boyutu resmiyete dökülmüştür. Diplomatik ilişkilerimizin 28. yılında ülkelerimiz arasındaki bu sıkı ilişki, Avrasya kıtasının değişen dünya düzenine etkisine bakıldığında, çok büyük öneme sahiptir. Türk dünyasının doğuya açılan kapısı Kazakistan ile batıya açılan kapısı Türkiye’nin iş birliği, gelişmekte olan bu uluslararası ticaret güzergahında ekonomik olarak ne denli önemli boyuta sahip olduğunu da göstermektedir. Bölge projeleriyle stratejik ortaklık güçlenmekte, Türk dünyasına olan bütünleşik katkısıyla da uluslararası ekonomideki önemli aktör olmalarına yol açmaktadır.” ifadeleriyle sözlerine devam eden Saparbekuly, “Hayatın tüm alanlarında sürdürülebilir kalkınmayı hedefleyen Kazakistan 2050 Stratejisi Programı’na göre, doğrudan yabancı yatırımcılar için coğrafi konumu dahilinde önemli bir merkez olarak Kazakistan’da 2018’de yapılan yatırımların miktarı % 15’lik artış gösterdi ve toplamda 23 milyar dolarlık yabancı yatırım geldi. Çevresindeki ülkelerle de 500 milyondan fazla bir piyasa potansiyeli mevcut. Kazakistan Orta Asya’nın en büyük ekonomisine sahip ve bölgede yapılan yatırımların yüzde 70’ini almaktadır. Kazakistan yılda ortalama % 4 büyümekte ve bu istikrarlı gelişimiyle Türkiye’den yatırımcılar için de cazibeli bir konumdadır.” dedi.
“Kazakistan, yerli ve yabancı yatırımcılara yüksek düzeyde hukuki garanti sağlıyor. Kazakistan-Türkiye yatırımlarının karşılıklı korunması için anlaşmamız ve elverişli vergi sistemi de Kazakistan’da mevcut. Yatırım ortamını iyileştirme için müzakerelerimiz devam etmektedir. Bugün burada Kazakistan ile Türkiye arasındaki ikili ticaret hacminin arzu edilen seviyeye ulaşmasını değerlendirirken, ticari süreçlerde yaşanabilir zorlukların daha kolay aşılabilir olması için etken faktörlere hem diplomatik açıdan hem de yatırımıcıların gözüyle bakarak değerlendirmeler yapacak, ülkeler arası ekonomik iş birliğimizi olumlu sonuçlara daha hızlı daha kolay nasıl ulaştırırız bunu ele alacağız. Ülkelerimizin yetkilileri, sivil toplum kuruluşları ve iş insanlarımıza katılımlarından, ülkeler arası iş birliğimize önemli katkılar sağlayacak bu toplantıyı birlikte düzenlediğimiz EkoAvrasya ve MİSİAD’a da katkılarından dolayı tekrar teşekkürlerimi sunuyorum.” diyerek sözlerine son verdi.
Konuşmacıların sunumlarını icra etmelerinin ardından, katılımcılardan gelen sorularla istişarelerde bulunuldu. Bu husustaki sonraki toplantının Kazakistan’da düzenlenmesine karar verilerek, değerli konuşmacılara plaket ve kültürel değeri olan hediyelerin takdimi ile toplantı sona erdi.
